Πατρικαι Νουθεσίαι.

Β΄ Κόσμος, Οικείοι.

5. Τεκνίον μου ευλογημένον, ο κραταιός εν πολέμοις Κύριος ας κραταιώση την καρδίαν σου εις το ποιήσαι το ευάρεστον ενώπιον αυτού. Μη πτοείσθω, μηδέ δειλιάτω η καρδία σου θέλουσα να ποιήσης το θέλημα του Θεού το σωτήριον. Ενθαρρύνων ο Δεσπότης Χριστός τους εις αυτόν πιστεύοντας και οπαδούς Του, έλεγε: «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον, αν γίνη κάτοχος όλων των αγαθών του κόσμου και δια τούτων ζημιωθή την αθάνατον αυτού ψυχήν;» Ο κόσμος με τα ιδικά του θέλγητρα είναι εφήμερος, ενώ η νοερά ουσία του ανθρώπου, η ψυχή, είναι αθάνατος προωρισμένη να ζήση αιωνίως εν τω Θεώ.
Παρέρχονται αι ηδοναί μαζί με αυτούς που τας απολαμβάνουν. Σκιά γαρ τα ανθρώπινα. Όλα ρέουν και διαλύονται, όντως όναρ και ενύπνιον τα ανθρώπινα, ο ένας κατόπιν του άλλου καταλαμβάνουν τον ψυχρόν τάφον. Εκεί κάτω θαμμένοι διαλαλούν σιωπηλώς ότι τα ανθρώπινα όλα είναι όντως ματαιότης και πλάνη. « Μάτην ταράττεται πας γηγενής. Ότε τον κόσμον κερδίσωμεν, τότε τον τάφον οικήσωμεν, ομού βασιλείς και πτωχοί».
Ταύτα μελέτα, παιδί μου, και δη το κριτήριον του Θεού, που μέλλομεν να παρασταθώμεν και που θα φανερωθούν τα δια λόγου, διανοίας και πράξεως έργα μας. Στιγμή φοβερά! Τότε συνήγοροι αδρανούν, μόνον τα έργα τα καλά εισι φωναί συνηγόρων τρανώτεραι σαλπίγγων. Ω, τι ευτυχία, τι επιτυχία! Τι δόξα στον Χριστόν μας, που εις τον όγδοον αιώνα δεν εκλείπουν οι ομολογηταί Του και εκείνοι που αρνούνται τον σατανά και τας πομπάς του και δέχονται ολόθερμα να καταταγούν εις την βασιλικήν φρουράν και να υπερασπίσουν τα ιερά και όσια του Θεού! Καιρός αγώνων, τεκνίον μου, υπόθεσις στεφάνων, μη στερηθής της ευκαιρίας, ομολόγησε καταταγήν εις τους αγωνιστάς υπέρ Θεού: «Δεν θέλω να ζήσω την κοσμικήν ζωήν, την γεμάτην από παγίδας, αμαρτίας, εμπάθειαν, ασωτείαν. Επιθυμώ αγνότητα, αγιασμόν, απάθειαν, ελπίδα αιωνίου ζωής δια παρθενικού και μοναστικού βίου, ποθώ να αγνίσω την μολυσμένην τοις πάθεσι ψυχή μου δια δακρύων, δι’ υπακοής, δια μετανοίας. Ξένα πάντα ταύτα τα θεάρεστα τοις κοσμικοίς. Νοσταλγώ τον έρωτα της του Χριστού αγάπης, ποθώ θείαν παρηγορίαν εις την ζωήν μου, δεν την θέλω με παρηγορίας γήϊνων παρακλήσεων, διότι καταλήγουν εις δυστυχίαν και πόνον». Ταύτα μελέτα, εν τούτοις έσο και ο Θεός έστω μετά σου ενισχύων σε εις την ένδοξον μάχην, που θα την παρακολουθούν ο Χριστός, η Παναγία, οι άγιοι άγγελοι και οι όσιοι, οι εν ασκήσει λάμψαντες και αοράτως θα σου δίδουν φώτισιν, δύναμιν, θάρρος, ανδρείαν και ελπίζω εις την ακαταμάχητον δύναμιν του Θεού, ότι θα σου δώση την Νίκην, ίνα και επί σοι δοξασθή το Πανάγιόν Του όνομα.

Β΄ Κόσμος, Οικείοι.

6. Προς πνευματικήν κόρην

Τα πάντα στέκονται εις την θέλησίν σου, να παρακαλής πολύ θερμώς την Παναγίαν μας να σε θερμάνη εις τον άγιον πόθον, να αποφασίσης με αυταπάρνησιν να αρνηθής τον μάταιον κόσμον, το όνειρον αυτό που λέγεται ζωή, και να ακολουθήσης τον Νυμφίον Χριστόν, που θα σου χαρίση τον εαυτόν Του και την γλυκυτάτην Του αγάπην και θα σε αξιώση να γίνης κληρονόμος της βασιλείας Του. Να παρακαλής να σου χαρίση την αγίαν απόφασιν και όταν σου την δώση, κάνε τον Σταυρόν σου και ακολούθα την σωτήριον φωνήν του Ιησού, όπου λέγει: « Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι». Εις την φοβεράν ώραν του θανάτου, κανείς δεν μας βοηθεί, ει μη μόνον τα έργα τα καλά, που εκάμναμε δια τον Θεόν και την ψυχήν μας. Και επειδή η μοναχική ζωή είναι γενικά έργα του Θεού και ωφελιμώτατα δια να σωθή η ψυχή μας, διατί να μη θυσιάσωμεν τα πάντα και να ζήσωμεν μίαν τέτοιαν ζωήν, που θα μας κάνη πλουσίους εις την βασιλείαν του Θεού; « Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον, εάν κερδίση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού;». Η ζωή του ανθρώπου κρέμαται εις μίαν κλωστήν, εις κάθε μας βήμα κρίνεται η ζωή μας, πόσοι και πόσοι εξύπνησαν και δεν ενύκτωσαν; Πόσοι έπεσαν να κοιμηθούν και δεν εξύπνησαν; Πράγματι η ζωή του ανθρώπου είναι ένα όνειρον. Εις το όνειρον βλέπει κανείς ανύπαρκτα πράγματα, ενίοτε ότι εστέφθη βασιλεύς και όταν ξυπνά, βλέπει ότι είναι εις την αλήθειαν ένας πτωχός άνθρωπος. Εις την ζωήν αυτήν που ζώμεν, κοπιάζει ο άνθρωπος να πλουτίση, να σπουδάση, να καλοπεράση, να γίνη μεγάλος, αλλά δυστυχώς έρχεται ο θάνατος και τα ματαιώνει όλα, και εκείνα που εκοπίασεν εις όλην του την ζωήν, τα παίρνουν άλλοι και αυτός φεύγει από την ζωήν με ένοχον συνείδησιν και λερωμένην ψυχήν. Ποίος είναι ο σοφός που θα καταλάβη ταύτα και θα τα αρνηθή και θα ακολουθήση τον Νυμφίον Χριστόν, που όλα τα έργα, τα οποία θα κάνη, θα του ανταποδώση εις την βασιλείαν Του απείρως περισσότερα! Πάντοτε, κόρη μου, να ενθυμήσαι τον θάνατον, την κρίσιν του Θεού, που χωρίς άλλο θα τον υποστώμεν, να τα ενθυμήσαι, δια να έχης περισσότερον φόβον Θεού και να κλαις τας αμαρτίας σου, διότι τα δάκρυα παρηγορούν την ψυχήν του κλαίοντος.

Β΄ Κόσμος, Οικείοι.

7. Πνευματική μου κόρη, εύχομαι γαλήνη και χαρά θεϊκή να συνοδεύη την ζωήν σου. Αμήν. Έλαβα το γράμμα σου και είδα την χαράν σου. Εύχομαι να σου γίνη απαρχή η χαρά αύτη δια μίαν συνέχειαν πνευματικής συγκομιδής, δια μίαν νέαν ζωήν τελείως αφιερωμένην εις την μοναδικήν αγάπην του Θεού. Οίδας τους καρπούς του πνεύματος. Εάν ολίγον οιδας και τόσον ετονώθης, πόσον θα τονωθής, όταν θα ευρίσκεσαι εις ένα περιβάλλον όλως πνευματικόν! Παντού και μέχρι τέλους ζωής θα υφιστάμεθα πειρασμούς, και εις το μοναστήρι και εις την έρημον, αν είμεθα. Πλην όμως μακράν του κόσμου θα έχωμεν την ευχέρειαν να πολεμώμεν εις ανοικτόν τόπον πολέμου, όπου θα δυνάμεθα να συσσωρεύσωμεν πνευματικάς επικουρίας εις βοήθειάν μας με χρηστάς ελπίδας της αιωνίου νίκης δια το βραβείον της άνω κλήσεως. Ουκ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν, την αιώνιον, την δεδοξασμένην επιζητούμεν! Αγωνίζου, παιδί μου, με όλας σου τας δυνάμεις, μη δίδης χαράν εις τον σατανάν με την παράλειψιν των καθηκόντων σου, αλλά πικρίαν δίδε του δια της ακριβούς και μετά προθυμίας εκτελέσεως αυτών. Ο κόσμος παρέρχεται και το σχήμα αυτού, ο δε εργαζόμενος το αγαθόν μένει εις τον αιώνα. Ο σατανάς δεν θα παύση δια των φαρμακερών βελών του να σε σαϊτεύη με λογισμούς ποικίλους, ιδίως με τους αισχρούς λογισμούς, συ δε παρατάξου γενναίως, όπως τον στέφανον τον άφθαρτον λάβης. Μόλις φανή ο κακός λογισμός, αμέσως χάλασε την φαντασίαν και λέγε αμέσως την ευχήν και ιδού η λύτρωσις έρχεται! Μη δειλιάζης εις την θεωρίαν του πολέμου, δια να μη χάσης το ηθικόν σου, αλλά επικαλού τον Παντοδύναμον Θεόν, και ταπείνωνε τον εαυτόν σου πάρα πολύ. Μέμφου τον εαυτόν σου με τα χειρότερα επίθετα πείθουσα τον λογισμόν σου ότι τέτοια είσαι, και τότε με το σημείον αυτό της αυτοταπεινώσεως άρχισε τον πόλεμον συν τη ευχή. Πρόσεχε, διότι δεν είναι μικρός ο αγών που διεξάγομεν. Έχομεν με αρχάς και εξουσίας να παλαίψωμεν και χρειάζεται σύνεσις και προσοχή, όπως καλώς αγωνισθώμεν, διότι το καλόν ουκ έστι καλόν, αν μη καλώς γίνη. Εύχομαι καλόν αγώνα, πρόσεχε τα πρόσωπα που θα κάνης συντροφιά…..
Με πλήθος ευχών και ευλογιών.
Ελάχιστος Γέροντάς σου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

Εύχομαι πάντα εις τον καλόν μας Θεόν να βαδίζετε την αληθινήν οδόν της μοναχικής ζωής, μη ξεχνάτε προς ποίον εχθρόν τον πόλεμον και τας μάχας διεξάγομεν, διότι η σωτηρία δεν πρέπει επιπόλαια να αναζητήται, βιάζεσθε, σκεφθήτε τον σκοπόν δια τον οποίον εμονάσαμεν. Αφήσαμε γονείς, αδελφούς, αδελφάς, εάν όμως δεν αφήσωμεν και τα θελήματά μας, και δεν κάμνωμεν υπακοήν, να κόψωμεν το θέλημά μας, δεν θέλομεν εύρει έλεος, όταν θα κρίνωνται αι ψυχαί μας. Σκεφθήτε την αιώνιον κόλασιν, μη λησμονήτε τον παράδεισον, διότι ένα εκ των δύο θα κερδίσωμεν.
Ο Χριστός έκαμνε τελείαν υπακοήν εις τον Ουράνιον Πατέρα Του, ως και εις την κατά σάρκα Μητέρα Του, την Παναγίαν μας, και εις τον μνήστορα Ιωσήφ χάριν ημών των αναξίων. Πόσον μάλλον ημείς οφείλομεν εκκοπήν του θελήματός μας και υπακοήν εις τον πνευματικόν μας πατέρα ένεκεν των αμαρτιών μας! Οι μάρτυρες θα παρουσιάσουν ως καρπόν της ευσεβείας των τα τρομερά των μαρτύρια, οι ομολογηταί την αγίαν ομολογίαν των, οι άγιοι ιεράρχαι τους κόπους εναντίον των αιρέσεων, οι όσιοι τους ασκητικούς των αγώνας, ημείς ( πρώτος εγώ ) τι θα παρουσιάσωμεν; Εάν όμως κάμνωμεν υπακοήν και κόπτωμεν το θέλημά μας δια την αγάπην του Χριστού μας, ιδού ότι και ημείς εκάναμε καρπόν, κάτι και ημείς θα προσφέρωμεν, ώστε να μην πάμε με άδεια χέρια ωσάν τον οκνηρόν δούλον.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

2. Προσέχετε την υπακοήν σας, εάν καλώς την εργασθήτε, δι’ αυτής θα κερδίσετε την αιώνιον ζωήν, εάν κακώς, η κόλασις θα είναι το τέλος. Λοιπόν ξυπνάτε από την λήθην και την ραθυμίαν, καιρός εξ ύπνου αμελείας να εγερθώμεν, διότι το τέλος της ζωής μας άδηλον και πότε θα ξυπνήσωμεν; Όταν έλθη ο Αρχάγγελος να πάρη την ψυχήν μας; Τότε το ξύπνημα εκείνο δεν ωφελεί. Καιρός στεφάνων ο μέλλων αιών, ο νυν, αγώνος, κόπου και πάλης.
Βιάζεσθε, λέγετε την ευχήν, παύσατε τας αργολογίας, κλείσατε το στόμα σας από την κατάκρισιν, βάλετε θύραν και κλείθρα εις τα περιττά λόγια. Ο καιρός περνά και οπίσω δεν γυρίζει και αλλοίμονόν μας, εάν χωρίς πνευματικά κέρδη φύγη ο χρόνος. Αυτά σας γράφω, αυτά να μελετάτε, αυτά να πράσσετε, και ο Θεός της αγάπης να είναι μαζί σας και η γλυκειά μας Παναγία να σας δυναμώνη, να σας φωτίζη και να σας προθυμοποιή εις τον αγώνα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

3. Κάμνε υπακοήν, δίωκε τους λογισμούς αμέσως, γίνε έσχατος, εάν θέλης να γίνης πρώτος. Όταν δεν γίνεται υπακοή εις τον πνευματικόν πατέρα και στενοχωρήται, τότε λυπείται και ο Θεός. Ο Χριστός μας εμπράκτως, μας έδειξε το μεγαλείον της αγίας υπακοής, διότι εθυσίασε τον εαυτόν Του χάριν της υπακοής προς τον εαυτού Πατέρα, « διο και εχαρίσατο Αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα» ( Φιλιπ. 2,9 ). Όντως ο έχων υπακοήν τελείαν θα αξιωθή να λάβη όνομα μέγα εις τον ουρανόν, όνομα υιοθεσίας, όπου και των αγγέλων θα είναι αιδέσιμον, διπλούν στέφανον εις την άνω δόξαν. Ο Άγιος Παλάμων έλεγεν: « Ο υποτασσόμενος καλώς, ουκ έχει χρείαν προσέχειν εντολάς Χριστού». Διατί; Διότι η τελεία υπακοή εφήρμοσε όλας τας εντολάς του Χριστού, οπότε δεν χρειάζεται να ερωτά, εάν τας εξετέλεσε. Η υπακοή έχει εις τους κόλπους της, την γνησίαν ταπείνωσιν. Όπου ταπείνωσις, εκεί οσμή Χριστού, ευωδία Θεού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

4. Νομιμώτατος αγών λέγεται εκείνος που έχει ως κινητήριον δύναμιν την απόλυτον υπακοήν, την απερίεργον, την τυφλήν κατά τους αγίους Πατέρας. Αυτός ο αγών είναι ο πιο τέλειος και ο πιο ασφαλής, και τούτο, διότι η υπακοή περιέχει ταπείνωσιν και όπου ταπείνωσις εκεί και νομιμότης και ασφάλεια. Ασπάσου, παιδί μου, την τελείαν υπακοήν και ταπείνωσιν και τότε να ξέρης, ότι νομίμως αγωνίζεσαι. Υπακοή δεν εννοείται μόνον εις το διακόνημα, αλλά κυρίως ευπείθεια εις τας συμβουλάς που δίδει ο Γέροντας, δηλαδή να υπακούης εις ό,τι σε συμβουλεύει δια πνευματικόν αγώνα. Να μη κάνης κανένα αγώνα χωρίς να το ηξεύρη ο Γέροντάς σου. Παλαιά οι υποτακτικοί όσες γουλιές νερό ήθελαν να πιούν, το ανέφεραν εις τον Γέροντά τους, ώστε να ηξεύρη ο Γέροντας τα πάντα, δια να μη πλανηθούν και πάνε οι κόποι τους χαμένοι.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

5. Τι μακαριώτερον της κατά Θεόν υπακοής! Και ποία ασφαλεστέρα πνευματική πορεία πλην ταύτης! Διο χαίροντες τρέχετε, όπως καταλάβετε ταύτης τον αμάραντον στέφανον, δι’ ου θα κοσμήση κάθε κεφαλήν αθλήσαντος υποτακτικού ο πρωταθλητής της υψίστης υπακοής, Ιησούς. Υπακούετε εις τον Γέροντα, ως τω Κυρίω. Βιάζεσθε εις τα πνευματικά σας, κυρίως εις την υπακοήν, που είναι το στολίδι του υποτακτικού, διότι ο υποτακτικός χωρίς υπακοήν είναι στείρα μήτρα, ενώ όταν τον στολίζη η υπακοή και η εκκοπή παντός θελήματος, τότε λογίζεται πολύτεκνος μήτρα. Ο υποτακτικός πλεονεκτεί εις την εξεύρεσιν του θελήματος του Θεού άνετα μέσω του Γέροντός του. Ω, τι μέγα κέρδος τούτο! Πελαγώνουν οι άνθρωποι και διερωτώνται, τούτο να πράξω ή το άλλο; Υποφέρουν κυριολεκτικώς, μένουν αναποφάσιστοι, χάνουν τον καιρόν των, διότι σήμερον δια της πτωχής προσευχής μας σπανίζει να ευρεθή εύστοχα το θείον θέλημα, δι’ αυτό έχομεν και συνεχή ναυάγια. Δια τούτο, τέκνα μου, αφού η αγάπη του Θεού τόσον σας ηλέησε, ώστε χωρίς κόπον να ευρίσκετε το θέλημα του Θεού, σπεύσατε λοιπόν με πίστιν και εμπιστοσύνην εις την υπακοήν, που θα σας δείχνη συνεχώς του Θεού το θέλημα, όπου είναι η αιώνιος ζωή και η μακαρία ανάπαυσις των ψυχών. Συνεχώς νύκτα και ημέραν, εξομολογώ κόσμον, και τι δεν ακούω και τι δεν μαθαίνω! Προβλήματα χωρίς τελειωμόν και λύσιν, και οίδα τι θρίαμβον κάμνει η υπακοή μετ’ εμπιστοσύνης εις τον οδηγόν, και τι κλυδώνια και ναυάγια υπομένουν, όσοι στηρίζονται εις την αυτοπεποίθησιν δια τον εγωϊσμόν των. Και το αποτέλεσμα να μεταβαίνουν από σκότους εις σκότους, και από το μικρότερον σφάλμα εις το μεγαλύτερον, πλανώμενοι εξ οιήσεως.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

6. Ω, υπακοή χιλιοευλογημένη, τι μεγαλεία κρύβεις! Όποιος σε ηγάπησε, επλούτισε από την ωραιότητά σου και γέγονε νήπιος εν Χριστώ και εταπείνωσεν ως παιδίον τον εαυτόν του, δια τούτο και θα εισέλθη εις την Βασιλείαν των Ουρανών χαίρων. Όπως ακριβώς είπεν και ο Κύριος : «εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών». Το παιδίον το χαρακτηρίζει κυρίως η απλότης, η ακακία και η υπακοή προς την μανούλα του. Η υπακοή λοιπόν πνευματικά νήπια κατεργάζεται, νηπιάζοντα εις την κακίαν, πλουτίζοντα εις την φιλοσοφίαν του Θεού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

7. Ακολούθα, παιδί μου, πιστά οπίσω μου και μη φοβού, φύλαττε υπακοήν, κυρίως την πνευματικήν. Ο έχων την υπακοήν έχει ζωήν αιώνιον, διότι εν τη τελεία υπακοή, περικλείονται όλαι αι αρεταί, κυρίως η ελευθερία της ψυχής από τας ευθύνας. Παιδί μου, πρέπει να κάνη ο υποτακτικός τελείαν υπακοήν εις τον Γέροντά του με θυσίαν και προθυμίαν, ωσάν να βλέπη τον Χριστόν μπροστά του. Πρόσεχε, παιδί μου, η υπακοή σου να είναι ειλικρινής και τελεία, μίσησε το ίδιον θέλημα ως θάνατον της αθανάτου ψυχής σου. Ως παράδειγμα λάβε τους πρωτοπλάστους, οι οποίοι παρήκουσαν το θείον θέλημα και υπέστησαν τον κανόνα της εξορίας. Μην αντιλογής εις τον Γέροντα, σκέψου ότι αντιπροσωπεύει το θείον θέλημα. Πάσα παράβασις και παρακοή τιμωρείται ανάλογα της αμαρτίας. Ο υποτακτικός οφείλει να κρατά την θέσιν του σταθερά, δια να μη σαλευθή, να κάμνη υπακοήν εις όποιαν θέσιν τοποθετηθή, να πεθάνη επάνω εις το καθήκον. Αυτό θα ειπή υπακοή μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

8. Τέκνα μου αγαπητά εν Χριστώ, η χάρις του Χριστού μας μαζί σας και αι άγιαι ευχαί του αγίου πατρός μου Ιωσήφ να σας φρουρήσουν κραταιώς εν τη απουσία μου, διότι εις τον καλόν υποτακτικόν ουδέποτε παύει η πνευματική εν Χριστώ ένωσις μετά του Γέροντος αυτού. Τέκνα μου ποθητά, η ευωδία της ελεεινής μου ψυχής, μνημονεύετε τους λόγους, ους ελάλησα εις υμάς ων μεθ’ υμών, διότι μνημονεύοντες τους λόγους μου και εκτελούντες αυτούς, ευρίσκεσθε εις την υπακοήν την πνευματικήν, την καλυτέραν τάξιν της υπακοής, και ο έχων τοιαύτην υπακοήν όμοιος τω Χριστώ Ιησού καθίσταται, διότι ο Χριστός εγένετο υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, διο και ο Πατήρ Αυτόν υπερύψωσεν και εχαρίσατο το όνομα Ιησούς και εν τω ονόματι Ιησού φρίττουσι και τρέμουσι πάσαι αι δυνάμεις του σκότους. Ο έχων υπακοήν ευρίσκεται εν τη ζωή ταύτη εις την ζωήν του Πνεύματος, ήτις θα συνεχισθή και μετά θάνατον εις τους αιώνας των αιώνων. Ας σκεφθώμεν ότι ημείς δεν εσταυρώθημεν δια τον Χριστόν μας, δια τον Σωτήρα μας, ενώ Αυτός δι’ ημάς τα εκτρώματα υπέστη Σταυρόν, Σταυρόν δια την υπακοήν. Αγαπήσατε την ηγιασμένην υπακοήν, η οποία ποιεί τον έχοντα ταύτην να γίνη εν Χριστώ νήπιον και να τρέφεται με το άδολον γάλα της χάριτος και να αξιώνεται του μακαρισμού: « Εάν μη γένησθε ώσπερ τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την Βασιλείαν των Ουρανών». Ναι, ο καλός υποτακτικός, ο ταπεινός υποτακτικός, ωσάν το άκακον κατά Χριστόν παιδίον, θα αξιωθή να κατοικήση εις την ουράνιον κατοικίαν του ουρανίου μας Πατρός ως « κληρονόμος του Θεού, συγκληρονόμος δε Χριστού».

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

9. Δεν υπάρχει καλύτερος δρόμος από την υπακοήν, διότι χαρίζει εις τον εραστήν της, χαράν, ανάπαυσιν, ανευθυνίαν,
συγχώρησιν και πλήθος άλλα καλά, πρωτίστως δε την σκέπην από τας παγίδας του Σατανά,
διότι καθοδηγείται ασφαλώς από την πείραν του πνευματικού και ούτω χωρίς πολλά εμπόδια βαδίζει τον δρόμον της πνευματικής ζωής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

10. Όσοι υποτακτικοί αποκόπτουν το ίδιον θέλημα και κατά πάντα αναπαύουν τον Γέροντά των, ούτοι λογίζονται μάρτυρες τη προαιρέσει, χωρίς να υποστούν τον ποικίλον σωματικόν βασανισμόν. Το πλείστον των μαρτύρων εις ελάχιστον χρόνον μαρτυρικής τυραννίας ετελείωσεν την ζωήν, ενώ το μαρτύριον της μοναχικής υπακοής διενεργείται εφ’ όρου ζωής και επομένως είναι και λογίζεται μαρτύριον συνειδήσεως. Δια τούτο παρακαλώ την αγάπην σας να προσέχετε την υπακοήν σας, η υπακοή σας αύτη, δια του Γέροντος αναφέρεται εις τον Θεόν. Τι θα μας ωφελήση, εάν αφήσαμεν τον κόσμον και τους οικείους και δεν εκτελούμεν όσα υπεσχέθημεν εις τον Θεόν; Μήπως εις ανθρώπους έχομεν δώσει υπόσχεσιν ζωής κατά Θεόν; Τι λόγον θα δώσωμεν; Ας βαδίσωμεν ολοψύχως λοιπόν τον δρόμον της απολύτου υπακοής και ούτω θα κερδηθούν αι ψυχαί ημών χάριτι Θεού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

11. Όστις φυλάττει τα όσα νουθετεί ο πνευματικός πατήρ, έχει την ευχήν του, όστις δεν φυλάττει τα όσα νουθετείται, δεν έχει την ευχήν του Γέροντα ούτε εδώ ούτε εις τον άλλον κόσμον. Όστις καταφρονεί όσα παραγγέλλεται, όστις δεν θεωρεί ωσάν νόμον τα όσα νουθετείται και δεν προσπαθεί να τα εφαρμόση καταφρονώντάς τα, πρέπει να γνωρίζη ότι κόλασις θα επέλθη…!
Φοβήσου, τέκνον, τον δίκαιον Κριτήν και πειθάρχησε εις ό,τι σε νουθετεί ο πνευματικός σου πατήρ, διότι ο Γέροντας θέλει την σωτηρίαν της ψυχής σου, ενώ ο διάβολος με τον εγωϊσμόν και την ανυπακοήν θέλει να σε κάμνη ιδικόν του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

12. Υπάκουε, παρακαλώ άνευ δισταγμών και ιδιοτροπιών, προσπάθησε να αναπαύσης τον κατά πνεύμα πατέρα σου, με αυτόν ζης και θα ζήσης, διατί τον λυπείς; Δεν συμφέρει εις την ψυχήν σου, να αναστενάζη εναντίον σου, δεν οικοδομείσαι έτσι, ερείπια θα είσαι μέχρι τέλους, εάν την υπακοήν σου δεν διορθώσης.
Κοίταξε πως έλαμψαν οι αρχαίοι υποτακτικοί: Τα πάντα εθυσίασαν επάνω εις τον βωμόν της υπακοής και ανέπαυον τα σπλάγχνα των πνευματικών αυτών οδηγών, εν τελεία πίστει και αγάπη προς αυτούς, ενώ εσύ θα εξετάσης πρώτα, θα δουλέψουν μέσα σου τα λόγια του Γέροντος και μετά αναλόγως θα κάμνης υπακοήν ή παρακοήν. Τέτοια υπακοή είναι «δια βράσιμο και πέταμα!». Όχι λογισμοί, έργον! Όχι δεύτερος λόγος, θάνατος! Θάνατος δια την υπακοήν! Μόνον έτσι θα δικαιωθώμεν έναντι του Θεού επί τη εφαρμογή του καθήκοντος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

13. Η υπακοή είναι το « εγκόλπιον» του υποτακτικού, όπως το « εγκόλπιον» διακρίνει τον επίσκοπον από τον ιερέα, ούτω και η υπακοή φανερώνει τον καλόν υποτακτικόν από τον ανυπότακτον. Αγαπάτε τον πνευματικόν σας πατέρα και υπακούετε εις αυτόν, ως εις τον Θεόν, διότι ούτος έχει διαδοχικήν θέσιν ιεραρχικώς. Μεγάλην χάριν θα εύρητε υπακούοντας δια τον Θεόν εις τον Γέροντάς σας. Μη τον πικραίνετε, ίνα μη λυπήτε το Πνεύμα το Άγιον, όπου τον έχρισε διάδοχον των Αποστόλων. Οι Γέροντες είναι οι τελευταίοι διάδοχοι Αυτών, δια τούτο ιεραρχικώς κατέχουν δι’ Αγίου Πνεύματος την θέσιν αυτήν και επομένως οι λυπούντες αυτούς, λυπούν το Άγιον Πνεύμα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

14. Η υπακοή δια ταπεινώσεως και ευχαριστίας εις το Θεόν αναπληρώνει την άσκησιν της νηστείας, μεγάλη η ωφέλεια της αυτομεμψίας, εν καιρώ, που ο άνθρωπος λόγω ασθένειας δεν δύναται να νηστεύση. Φύλαττε υπακοήν, παιδί μου, κυρίως την πνευματικήν υπακοήν. Όστις έχει υπακοήν, έχει την ζωήν την αιώνιον, διότι εν τη τελεία υπακοή, περιλκείονται όλαι αι αρεταί, κυρίως η ελευθερία της ψυχής από τας ευθύνας. Αγάπησε, παιδί μου, την ένδοξον υπακοήν, που αγιάζει τον άνθρωπον και μη λυπής το Άγιον Πνεύμα στενοχωρώντας τον πνευματικόν σου πατέρα με την μη πρέπουσαν μοναχικήν σου συμπεριφοράν. Ταπεινώσου και μη θέλης να στήσης το ίδιόν σου θέλημα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

15.

Εσείς τέκνα μου, ό,τι παρελάβατε, φροντίσατε να τα φυλάξητε άμεικτα και καθαρά. Προσέξατε να τηρήσητε την όλην τάξιν, καθώς σας την παρέδωκα. Διότι κάθε παράβασις και παρακοή λαμβάνει—κατά τον Απόστολον Παύλον—«ένδικον μισθαποδοσίαν». Φοβηθήτε το κρίμα της παρακοής. Όποιος παρακούει, ομοιάζει με τον εωσφόρον, που αντάρτευσε κατά του Θεού και με τον παρήκοον Αδάμ, που και οι δύο τους εξέπεσαν του Θεού οικτρώς. Ο αββάς Βαρσανούφιος λέγει, ότι όποιος υποτακτικός παρακούει του Γέροντός του, είναι «υιός διαβόλου».
Σας εύχομαι από την καρδιά μου να γίνετε τέλειοι υποτακτικοί, δια να λάμψετε εν μέσω των αγγέλων του Θεού ως άγγελοι, δια να υμνολογήτε, και να εύχεσθε και δι’ εμένα τον ελεεινόν και ανάξιον Γέροντά σας, που διδάσκει, χωρίς να πράττη τίποτε απολύτως από τα διδασκόμενα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

16. Όποιος δεν κάμνει υπακοήν, είναι χαρακτηριστικόν ότι δεν έχει ταπείνωσιν και κρυφά κλέπτεται από υπερηφάνειαν. Και πως είναι δυνατόν η υπερηφάνεια να φέρη ορθήν κρίσιν, και να εκλέξη το συμφέρον της ψυχής; Δια τούτο πρέπει να είμεθα ταπεινοί, όπως επέλθη θεία φώτισις, διότι εις τους ταπεινούς έρχεται η σοφία και η διάκρισις, ενώ οι υπερήφανοι αποκτούν την πονηράν και διεστραμμένην συνείδησιν. Δια τούτο και παρανοούν τα κείμενα της θείας Γραφής και των αγίων Πατέρων, διότι τους λείπει η ταπείνωσις με την αγνήν και φωτισμένην συνείδησιν.
«Άνθρωπος αυτοσύμβουλος πολέμιος εαυτώ». Δηλαδή, όποιος ακούει ό,τι του λέγει ο λογισμός του, και δεν ακούει τας συμβουλάς των ανωτέρων του, εκείνος γίνεται εχθρός ο ίδιος εις τον εαυτόν του. Δια τούτο προσέχετε, παιδιά μου, και μη κάμνετε απολύτως τίποτε, χωρίς την συμβουλήν του Γέροντος, εάν θέλετε επιτυχώς να βαδίσετε τον μοναχικόν δρόμον, διότι, εάν κάμνετε το θέλημά σας, να ηξεύρετε «στραβά» θα βαδίζετε και όσον θα περνά ο καιρός, τόσον και θα ισχυροποιήται το «στράβωμα» και έτσι θα έλθη καιρός που θα θέλετε να «ξεστραβώσετε» και δεν θα μπορήτε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

17. Εγώ εύχομαι, όσοι έχετε υπακοήν εις τον Γέροντά σας, να έχετε την ευλογίαν και την χάριν του Αγίου Πνεύματος, να ιδήτε πρόσωπον Θεού, με τους αγγέλους του ουρανού να κατασκηνώσετε αιώνια. Όσοι δε παρακούετε και αντιλογείτε και φιλονικείτε και καταφρονείτε την συνείδησίν σας, ο Θεός να σας ραπίση, δια να συμμορφωθήτε και να συνέλθετε, διότι «εκεί όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος».
Η πολλή πατρική αγάπη, ο πόνος της διορθώσεως και ο πόθος της σωτηρίας σας με αναγκάζει να φερθώ αυστηρά, οσάκις παραστρατούν τινες, διότι, εάν μείνη ανεξέλεγκτον και ατιμώρητον το κακόν, ακολουθεί ευθύνη εις αμφοτέρους, προεστώτας και υποτασσομένους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

Λόγος πρώτος
Περί Υπακοής

Και άλλοτε σας έχω διηγηθή, αλλά και για τους νεωτέρους, που δεν έχουν ακούσει, θα ήθελα να αναφερθώ και να σας δώσω κατά κάποιον τρόπον να καταλάβετε το τι είναι υπακοή.
Στα Κατουνάκια ήταν ένας Γέροντας ονόματι Κύριλλος, και είχε έναν υποτακτικό. Ο υποτακτικός αυτός εστενοχωρούσε και ελυπούσε τον Γέροντά του με τις συχνές του παρακοές. Με τον καιρόν ο υποτακτικός αυτός άρχισε να μη νοιώθη καλά από σωματικής απόψεως. Πριν ολοκληρωθή ο δαιμονισμός του, ενεργούσε σαν παράλογος άνθρωπος. Πήγαινε με τους πατέρες τους ιδικούς μας, τον πατέρα Αθανάσιο, τον πατέρα Ιωσήφ και μάζευε λεπτόκαρα, αλλά δεν ημπορούσε. Ο άνθρωπος αυτός μύριζε σαν θειάφι, αυτό το γνωρίζω και από προσωπική μου πείρα. Είχε ανωμάλους λογισμούς μέσα του, από την όψιν του φαινόταν η όλη του κατάστασις. Ερχόταν πότε-πότε και εις τον Γέροντα τον ιδικόν μας, τον Γέροντα Ιωσήφ και έλεγε τους λογισμούς του και τον συμβουλευόταν, αλλά δεν έκαμνε υπακοήν σε τίποτε. Πριν πεθάνη ο Γέροντάς του, ο π. Κύριλλος, του είπε: «παιδί μου, όταν πεθάνω, να με θάψης εδώ». Αυτός όμως, όταν πέθανε ο Γέροντάς του, τον έθαψε αλλού. Οι άλλοι πατέρες τον συμβούλεψαν να μη παρακούση έστω και τώρα, και να κάνη την τελευταίαν επιθυμίαν του Γέροντός του, αλλά αυτός απαντούσε: «Όχι, εγώ θέλω εδώ να τον θάψω». Αφού τον έθαψε, τότε φάνηκε μπροστά του ο διάβολος και του λέγει: « Εγώ ρε σου τα έκανα όλα, εγώ σε έσπρωχνα να στενοχωρής τον Γέροντά σου με τις παρακοές σου», και όπως άνοιξε το στόμα του, μπήκε μέσα του ο διάβολος, έκτοτε έκανε τρέλλες… Όταν έψαλλαν το Χερουβικό κορόϊδευε, έκανε σαν λύκος, σαν θηρίο. Πήρε το τσεκούρι και έσχισε την εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, γύριζε εδώ και εκεί, πότε-πότε ερχόταν στα καλά του.
Μια ημέρα ήταν μεσημέρι, ακούγονται φωνές αλεπούς. Μου λέγει ο πατήρ Ιωσήφ ο Κύπριος: Για κοίτα αναίδεια που έχει η αλεπού, ημέρα μεσημέρι δεν φοβάται και φωνάζει. Του λέγω: Δεν είναι η αλεπού, είναι ο δαιμονισμένος, ο πατήρ Ιωάννης. Δεν πιστεύω, μου ξαναλέγει. Τότε περίμενε και θα ιδής, του λέγω. Και πράγματι, μετά από λίγο, περνάει μπροστά από το σπίτι μας ο πατήρ Ιωάννης! Για να καταλάβετε την υπακοή και επί πλέον και για παραδειγματισμόν, σας τα λέγω όλα αυτά, γιατί θα σας χρησιμεύσουν πολύ στο μέλλον.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

Λόγος πρώτος
Περί Υπακοής


(Β΄ μέρος )
Μια φορά πάλι, ο πατήρ Ιωάννης, που ήταν στα καλά του, είχε έρθει να ιδή τον Γέροντά μου, τον Γέροντα Ιωσήφ. Κατά την τάξιν που είχαμε εκεί και κατά την εντολήν του Γέροντος, εγώ έπρεπε να φύγω. Μόλις έβλεπα ξένον χανόμουν. Μόλις ήρθε λοιπόν, επήγα στο διπλανό κελλάκι και κάθησα εκεί. Ο Γέρων Ιωσήφ καθόταν σ’ ένα σκαμνάκι, ήρθε ο πατήρ Ιωάννης και κάθησε κοντά του. Εγώ ήξερα από τον Γέροντά μου, ότι αυτός ήταν δαιμονισμένος, γιατί μου έλεγε συχνά ο Γέροντας περί αυτού για νουθεσία και για πείρα. Καθισμένος λοιπόν στο διπλανό κελλί, σκέφθηκα να καθήσω, να ακούσω τι θα ειπή ο πατήρ Ιωάννης και τι θα τον συμβουλεύση ο Γέροντας, από περιέργεια και για να ωφεληθώ. « Γέροντα, άρχισε να λέγη ο πατήρ Ιωάννης, όταν με πιάνη το δαιμόνιο, με σηκώνει επάνω, με χτυπάει, λέγω ασυνάρτητα λόγια, κάνω παράλογα πράγματα και εγώ βρίσκομαι θεατής των όσων κάνει το σώμα μου και όσων λέει στόμα μου! Και είμαι θεατής, και δεν μπορώ να κάνω τίποτε και τα μέλη μου όλα υπακούουν στο διάβολο!».
Όταν ήμασταν στη Ν. Σκήτη, είχαμε πολλές δουλειές και φασαρίες φτιάχνοντας το κελλί. Ο πειρασμός έβαλε τον π…. να με στενοχωρήση δια κάτι. Του έλεγα, «Μη κάνης έτσι, δεν σε συμφέρει». Τέλος πάντων, ο Θεός για να του δώση προσωπική πείρα και να δη ότι δεν πρέπει έτσι να φέρεται, μια ημέρα στο Μεγάλο Απόδειπνο ( ήταν Μ. Τεσσαρακοστή ) εκεί που διάβαζε στο αναλόγιο και εγώ καθόμουν στο Γεροντικό στασίδι, για μια στιγμή σταματάει το διάβασμα, έρχεται μπροστά μου και μου λέγει κατατρομαγμένος:
--Γέροντα, δαιμονίζομαι!
--Γιατί του λέγω;
--Να, απαντά, κάθε δάκτυλό μου γίνεται ίσα με το μπράτσο μου. Το χέρι μου πρήζεται και γίνεται τριπλάσιο, τετραπλάσιο, κατά δαιμονικήν ενέργεια! Χάνομαι, Γέροντα, σταύρωσέ με, θα δαιμονισθώ.
Τότε τον σταυρώνω και του λέγω:
-- Άντε πήγαινε τώρα να διαβάσης το Απόδειπνο και άλλη φορά να προσέχης να μην αντιλογής και να μην έχης διαφορετική γνώμη από του Γέροντος, διότι δεν σε συμφέρει.
Με το σταύρωμα λοιπόν απηλλάγη και συνήλθε, και ήλθε στον εαυτόν του και πήγε τρέμοντας και εδιάβαζε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

Λόγος πρώτος
Περί Υπακοής
( Γ΄ μέρος )
Τα κατορθώματα του καλού υποτακτικού είναι πολύ σπουδαία. Εκείνοι που υπακούουν και δεν λυπούν τον Γέροντά τους, κατορθώνουν αγγελικά επιτεύγματα. Με την υπακοή παίρνει πολλή χάρι ο υποτακτικός. Ο Απόστολος Παύλος, παρ’ ότι σε Χριστιανούς έκανε την διδαχή, ωστόσο επεσήμανε την βασική εκ των αρετών, την υπακοή στο ότι πρέπει δηλαδή στους Πνευματικούς να δίδουμε χαράν με την πνευματική μας πρόοδο, διότι αυτοί αγρυπνούν, όπως λέγει, υπέρ των ψυχών ημών. Διότι δεν συμφέρει αυτούς τους ανθρώπους που αγωνίζονται δια την ψυχήν μας να τους λυπούμε και να τους στενοχωρούμεν. Όταν δεν βρίσκουμε εις την υπακοήν ωφέλεια ή ανάπαυσι, κάτι δεν πηγαίνει καλά, κάτι μας ξεφεύγει. Το να νουθετήται ο υποτακτικός από τον Γέροντα για κείνο ή το άλλο, ας μη νομίση, ότι είναι απλές συμβουλές. Στην ουσία είναι εντολή, έστω και αν δεν λέγεται έτσι καθαρά-ξεκάθαρα. Φερ’ ειπείν νουθετεί ο Γέροντας και λέγει: «Παιδί μου, κάνε υπακοή, και λέγε την ευχή και διώχνε τους κακούς λογισμούς μόλις έλθουν, γιατί αυτοί όσο στέκουν και κατακάθονται, τόσο και μολύνουν τον τόπο. Αλλά και αν αυτοί φύγουν έπειτα από πολλή ώρα, όμως θα αφήσουν πίσω τους σημάδια και κουσούρια!». Ή άλλο: « Άμα κτυπάη το ξύλον να κατεβαίνης κάτω αμέσως», ή « μέσα στην εκκλησία μη μετακινήσαι εύκολα, αλλά κάνε υπομονή στο στασίδι σου ή σε μία πολλή ανάγκη κάνε την μετακίνησιν». Όταν ο μοναχός δεν υπακούη σ’ ό,τι του λέγει ο Γέροντάς του ως νουθεσίες και προτροπές, βρίσκεται στην παρακοή. Πρέπει έτσι ξεκάθαρα να ειπή: « Εντέλλομαι αυτό και εκείνο», για να φοβηθή και να κάνη υπακοή ο μοναχός; Οι εντολές δίδονται σε ορισμένες περιπτώσεις. Όταν κάποιος έρχεται για να γίνη υποτακτικός, είναι πολύ φανερόν ότι δεν έρχεται για τον ηγούμενον, ούτε για το μοναστήρι έρχεται. Έρχεται καθαρά και ξεκάθαρα για την αγάπη του Χριστού και για τη σωτηρία της ψυχής του. Αλλά επειδή τον Χριστό δεν θα Τον δη για να του κάνη υπακοή, γι’ αυτό ο Χριστός άφησε τον αντιπρόσωπό Του, τον ηγούμενον στο μοναστήρι, για να κάνη την υπακοή που επιθυμεί προς τον Χριστό. Κάθε πνευματικός πατέρας φέρει εικόνα χριστού. Ανάλογα λοιπόν το πώς υπακούει στον πνευματικό του πατέρα, υπακούει και στον Χριστό. Είναι φοβερό αμάρτημα το να ασεβή κανείς σε μια εικόνα του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων. Το λογιζόμεθα, ότι δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τούτο. Εκεί είναι μια εικόνα, η οποία παρουσιάζει ένα θείο πρόσωπο, εμείς την προσκυνούμε, την ασπαζόμεθα και η προσκύνησι αναφέρεται σ’ αυτό το ίδιο πρόσωπο. Την ζώσα εικόνα του Χριστού την φέρει ο πνευματικός Πατέρας, στον οποίο εντέλλεται ο υποτακτικός να υπακούη και να τον σέβεται για την αγάπην και μόνον του Χριστού. Όχι για το πρόσωπο του Γέροντος, διότι αυτός ημπορεί να είναι άνθρωπος αμαρτωλός, ημπορεί να είναι και κολασμένος σαν και μένα, αλλ’ η υπακοή έχει άλλη έννοια, αναφέρεται κατ’ ευθείαν στον Χριστό. Και επειδή μας εκάλεσε η αγάπη του Χριστού να έλθουμε εδώ για να αγωνισθούμε και να σώσουμε την ψυχήν μας, πρέπει με κάθε τρόπο να αποκτήσουμε την βασική αυτή αρετή της υπακοής, η οποία έχει και γενικό χαρακτήρα, διότι όταν κανείς ιδή έναν καλό υποτακτικό, αυτός οπωσδήποτε δεν έχει μόνον υπακοή, αλλά εκτός από την υπακοή είναι περιτειχισμένος από πολλές άλλες αρετές και κατορθώματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε΄

Α) Περί Υπακοής, Παρακοής και Εκκοπής Θελήματος.

Λόγος πρώτος
Περί Υπακοής.

( Δ΄ μέρος )
Ο Άγιος Γέροντάς μου ακόμη ένα από τα πολλά παραδείγματα που μας έλεγε, για να μας τονώση γύρω από την υπακοή και την πίστι και την αγάπη προς το πρόσωπο του Γέροντος, είναι το εξής που συνέβη στα Κατουνάκια: Ένας υποτακτικός αγαπούσε πολύ τον Γέροντά του, έκανε πολλή υπακοή. Κάποτε είχαν πάει στις Καρυές, ο Γέροντάς του αρρώστησε βαρειά εκεί, ήθελε να επιστρέψη στο κελλί τους. Ο υποτακτικός λοιπόν τον πήρε στους ώμους του και από το βουνό κορυφογραμμή, ώρες περπατώντας, τον έφερε στα Κατουνάκια όπου έμεναν. Αυτός ο μοναχός κατόπιν συνδέθηκε με μια συνοδεία εκεί επάνω στον Άγιο Βασίλειο, στην οποία οι πατέρες κοινωνούσαν χωρίς να νηστεύουν και ήθελε ν’ αφήση τον Γέροντά του και να πάη εκεί να μονάση. Μεγαλόσχημος ων ήθελε να φύγη από τον Γέροντά του και να πάη εκεί.
Ο Γέροντας του έλεγε:
-- Δεν θα πας.
Αυτός απαντούσε:
-- Όχι, εγώ θα πάω.
-- Παιδί μου, του ξαναέλεγε ο Γέροντας, μη πας, Πάσχα έρχεται, κάθησε εδώ να εορτάσωμε μαζί την Ανάστασιν…
-- Όχι, θα πάω, ξαναέλεγε.
Έχασε μια μέρα ο Γέροντας την υπομονή του και του λέγει: « άγγελος πονηρός να σε καταδιώξη». Την επομένη έβγαλε ένα μεγάλο σπυρί στη μύτη, άρχισε να πρήζεται. Τελικά κατέληξε εις τον πατέρα Αρτέμιον, τον πρακτικόν ιατρόν, που έκανε τον Γέροντα Ιωσήφ και εμένα καλά. Του έδειξε το σπυρί, αλλά δεν μπόρεσε να τον θεραπεύση… Σε 3-4 ημέρες το πρήξιμο μεγάλωσε, έσπασε το σπυρί και έτρεχε πύον και πήγαινε προς τον θάνατο. Του έλεγαν οι Πατέρες: « Να συνδιαλλαγής με τον Γέροντά σου δια την αγάπη του Χριστού, να πάρης την ευλογία του μαζί σου, να σε συγχωρήση.» « Όχι» έλεγε! Είχε αγριέψει σαν δαιμονισμένος! Στο τέλος όμως, όταν κόντευε να ξεψυχήση, κτυπούσε το στήθος και έλεγε τις λέξεις: « έχασα, έχασα, έχασα το παιχνίδι της σωτηρίας μου!!».

Λόγος πρώτος
Περί Υπακοής

Και άλλοτε σας έχω διηγηθή, αλλά και για τους νεωτέρους, που δεν έχουν ακούσει, θα ήθελα να αναφερθώ και να σας δώσω κατά κάποιον τρόπον να καταλάβετε το τι είναι υπακοή.
Στα Κατουνάκια ήταν ένας Γέροντας ονόματι Κύριλλος, και είχε έναν υποτακτικό. Ο υποτακτικός αυτός εστενοχωρούσε και ελυπούσε τον Γέροντά του με τις συχνές του παρακοές. Με τον καιρόν ο υποτακτικός αυτός άρχισε να μη νοιώθη καλά από σωματικής απόψεως. Πριν ολοκληρωθή ο δαιμονισμός του, ενεργούσε σαν παράλογος άνθρωπος. Πήγαινε με τους πατέρες τους ιδικούς μας, τον πατέρα Αθανάσιο, τον πατέρα Ιωσήφ και μάζευε λεπτόκαρα, αλλά δεν ημπορούσε. Ο άνθρωπος αυτός μύριζε σαν θειάφι, αυτό το γνωρίζω και από προσωπική μου πείρα. Είχε ανωμάλους λογισμούς μέσα του, από την όψιν του φαινόταν η όλη του κατάστασις. Ερχόταν πότε-πότε και εις τον Γέροντα τον ιδικόν μας, τον Γέροντα Ιωσήφ και έλεγε τους λογισμούς του και τον συμβουλευόταν, αλλά δεν έκαμνε υπακοήν σε τίποτε. Πριν πεθάνη ο Γέροντάς του, ο π. Κύριλλος, του είπε: «παιδί μου, όταν πεθάνω, να με θάψης εδώ». Αυτός όμως, όταν πέθανε ο Γέροντάς του, τον έθαψε αλλού. Οι άλλοι πατέρες τον συμβούλεψαν να μη παρακούση έστω και τώρα, και να κάνη την τελευταίαν επιθυμίαν του Γέροντός του, αλλά αυτός απαντούσε: «Όχι, εγώ θέλω εδώ να τον θάψω». Αφού τον έθαψε, τότε φάνηκε μπροστά του ο διάβολος και του λέγει: « Εγώ ρε σου τα έκανα όλα, εγώ σε έσπρωχνα να στενοχωρής τον Γέροντά σου με τις παρακοές σου», και όπως άνοιξε το στόμα του, μπήκε μέσα του ο διάβολος, έκτοτε έκανε τρέλλες… Όταν έψαλλαν το Χερουβικό κορόϊδευε, έκανε σαν λύκος, σαν θηρίο. Πήρε το τσεκούρι και έσχισε την εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, γύριζε εδώ και εκεί, πότε-πότε ερχόταν στα καλά του.
Μια ημέρα ήταν μεσημέρι, ακούγονται φωνές αλεπούς. Μου λέγει ο πατήρ Ιωσήφ ο Κύπριος: Για κοίτα αναίδεια που έχει η αλεπού, ημέρα μεσημέρι δεν φοβάται και φωνάζει. Του λέγω: Δεν είναι η αλεπού, είναι ο δαιμονισμένος, ο πατήρ Ιωάννης. Δεν πιστεύω, μου ξαναλέγει. Τότε περίμενε και θα ιδής, του λέγω. Και πράγματι, μετά από λίγο, περνάει μπροστά από το σπίτι μας ο πατήρ Ιωάννης! Για να καταλάβετε την υπακοή και επί πλέον και για παραδειγματισμόν, σας τα λέγω όλα αυτά, γιατί θα σας χρησιμεύσουν πολύ στο μέλλον.


(Β΄ μέρος )
Μια φορά πάλι, ο πατήρ Ιωάννης, που ήταν στα καλά του, είχε έρθει να ιδή τον Γέροντά μου, τον Γέροντα Ιωσήφ. Κατά την τάξιν που είχαμε εκεί και κατά την εντολήν του Γέροντος, εγώ έπρεπε να φύγω. Μόλις έβλεπα ξένον χανόμουν. Μόλις ήρθε λοιπόν, επήγα στο διπλανό κελλάκι και κάθησα εκεί. Ο Γέρων Ιωσήφ καθόταν σ’ ένα σκαμνάκι, ήρθε ο πατήρ Ιωάννης και κάθησε κοντά του. Εγώ ήξερα από τον Γέροντά μου, ότι αυτός ήταν δαιμονισμένος, γιατί μου έλεγε συχνά ο Γέροντας περί αυτού για νουθεσία και για πείρα. Καθισμένος λοιπόν στο διπλανό κελλί, σκέφθηκα να καθήσω, να ακούσω τι θα ειπή ο πατήρ Ιωάννης και τι θα τον συμβουλεύση ο Γέροντας, από περιέργεια και για να ωφεληθώ. « Γέροντα, άρχισε να λέγη ο πατήρ Ιωάννης, όταν με πιάνη το δαιμόνιο, με σηκώνει επάνω, με χτυπάει, λέγω ασυνάρτητα λόγια, κάνω παράλογα πράγματα και εγώ βρίσκομαι θεατής των όσων κάνει το σώμα μου και όσων λέει στόμα μου! Και είμαι θεατής, και δεν μπορώ να κάνω τίποτε και τα μέλη μου όλα υπακούουν στο διάβολο!».
Όταν ήμασταν στη Ν. Σκήτη, είχαμε πολλές δουλειές και φασαρίες φτιάχνοντας το κελλί. Ο πειρασμός έβαλε τον π…. να με στενοχωρήση δια κάτι. Του έλεγα, «Μη κάνης έτσι, δεν σε συμφέρει». Τέλος πάντων, ο Θεός για να του δώση προσωπική πείρα και να δη ότι δεν πρέπει έτσι να φέρεται, μια ημέρα στο Μεγάλο Απόδειπνο ( ήταν Μ. Τεσσαρακοστή ) εκεί που διάβαζε στο αναλόγιο και εγώ καθόμουν στο Γεροντικό στασίδι, για μια στιγμή σταματάει το διάβασμα, έρχεται μπροστά μου και μου λέγει κατατρομαγμένος:
--Γέροντα, δαιμονίζομαι!
--Γιατί του λέγω;
--Να, απαντά, κάθε δάκτυλό μου γίνεται ίσα με το μπράτσο μου. Το χέρι μου πρήζεται και γίνεται τριπλάσιο, τετραπλάσιο, κατά δαιμονικήν ενέργεια! Χάνομαι, Γέροντα, σταύρωσέ με, θα δαιμονισθώ.
Τότε τον σταυρώνω και του λέγω:
-- Άντε πήγαινε τώρα να διαβάσης το Απόδειπνο και άλλη φορά να προσέχης να μην αντιλογής και να μην έχης διαφορετική γνώμη από του Γέροντος, διότι δεν σε συμφέρει.
Με το σταύρωμα λοιπόν απηλλάγη και συνήλθε, και ήλθε στον εαυτόν του και πήγε τρέμοντας και εδιάβαζε.



( Γ΄ μέρος )
Τα κατορθώματα του καλού υποτακτικού είναι πολύ σπουδαία. Εκείνοι που υπακούουν και δεν λυπούν τον Γέροντά τους, κατορθώνουν αγγελικά επιτεύγματα. Με την υπακοή παίρνει πολλή χάρι ο υποτακτικός. Ο Απόστολος Παύλος, παρ’ ότι σε Χριστιανούς έκανε την διδαχή, ωστόσο επεσήμανε την βασική εκ των αρετών, την υπακοή στο ότι πρέπει δηλαδή στους Πνευματικούς να δίδουμε χαράν με την πνευματική μας πρόοδο, διότι αυτοί αγρυπνούν, όπως λέγει, υπέρ των ψυχών ημών. Διότι δεν συμφέρει αυτούς τους ανθρώπους που αγωνίζονται δια την ψυχήν μας να τους λυπούμε και να τους στενοχωρούμεν. Όταν δεν βρίσκουμε εις την υπακοήν ωφέλεια ή ανάπαυσι, κάτι δεν πηγαίνει καλά, κάτι μας ξεφεύγει. Το να νουθετήται ο υποτακτικός από τον Γέροντα για κείνο ή το άλλο, ας μη νομίση, ότι είναι απλές συμβουλές. Στην ουσία είναι εντολή, έστω και αν δεν λέγεται έτσι καθαρά-ξεκάθαρα. Φερ’ ειπείν νουθετεί ο Γέροντας και λέγει: «Παιδί μου, κάνε υπακοή, και λέγε την ευχή και διώχνε τους κακούς λογισμούς μόλις έλθουν, γιατί αυτοί όσο στέκουν και κατακάθονται, τόσο και μολύνουν τον τόπο. Αλλά και αν αυτοί φύγουν έπειτα από πολλή ώρα, όμως θα αφήσουν πίσω τους σημάδια και κουσούρια!». Ή άλλο: « Άμα κτυπάη το ξύλον να κατεβαίνης κάτω αμέσως», ή « μέσα στην εκκλησία μη μετακινήσαι εύκολα, αλλά κάνε υπομονή στο στασίδι σου ή σε μία πολλή ανάγκη κάνε την μετακίνησιν». Όταν ο μοναχός δεν υπακούη σ’ ό,τι του λέγει ο Γέροντάς του ως νουθεσίες και προτροπές, βρίσκεται στην παρακοή. Πρέπει έτσι ξεκάθαρα να ειπή: « Εντέλλομαι αυτό και εκείνο», για να φοβηθή και να κάνη υπακοή ο μοναχός; Οι εντολές δίδονται σε ορισμένες περιπτώσεις. Όταν κάποιος έρχεται για να γίνη υποτακτικός, είναι πολύ φανερόν ότι δεν έρχεται για τον ηγούμενον, ούτε για το μοναστήρι έρχεται. Έρχεται καθαρά και ξεκάθαρα για την αγάπη του Χριστού και για τη σωτηρία της ψυχής του. Αλλά επειδή τον Χριστό δεν θα Τον δη για να του κάνη υπακοή, γι’ αυτό ο Χριστός άφησε τον αντιπρόσωπό Του, τον ηγούμενον στο μοναστήρι, για να κάνη την υπακοή που επιθυμεί προς τον Χριστό. Κάθε πνευματικός πατέρας φέρει εικόνα χριστού. Ανάλογα λοιπόν το πώς υπακούει στον πνευματικό του πατέρα, υπακούει και στον Χριστό. Είναι φοβερό αμάρτημα το να ασεβή κανείς σε μια εικόνα του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων. Το λογιζόμεθα, ότι δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τούτο. Εκεί είναι μια εικόνα, η οποία παρουσιάζει ένα θείο πρόσωπο, εμείς την προσκυνούμε, την ασπαζόμεθα και η προσκύνησι αναφέρεται σ’ αυτό το ίδιο πρόσωπο. Την ζώσα εικόνα του Χριστού την φέρει ο πνευματικός Πατέρας, στον οποίο εντέλλεται ο υποτακτικός να υπακούη και να τον σέβεται για την αγάπην και μόνον του Χριστού. Όχι για το πρόσωπο του Γέροντος, διότι αυτός ημπορεί να είναι άνθρωπος αμαρτωλός, ημπορεί να είναι και κολασμένος σαν και μένα, αλλ’ η υπακοή έχει άλλη έννοια, αναφέρεται κατ’ ευθείαν στον Χριστό. Και επειδή μας εκάλεσε η αγάπη του Χριστού να έλθουμε εδώ για να αγωνισθούμε και να σώσουμε την ψυχήν μας, πρέπει με κάθε τρόπο να αποκτήσουμε την βασική αυτή αρετή της υπακοής, η οποία έχει και γενικό χαρακτήρα, διότι όταν κανείς ιδή έναν καλό υποτακτικό, αυτός οπωσδήποτε δεν έχει μόνον υπακοή, αλλά εκτός από την υπακοή είναι περιτειχισμένος από πολλές άλλες αρετές και κατορθώματα.



( Δ΄ μέρος )
Ο Άγιος Γέροντάς μου ακόμη ένα από τα πολλά παραδείγματα που μας έλεγε, για να μας τονώση γύρω από την υπακοή και την πίστι και την αγάπη προς το πρόσωπο του Γέροντος, είναι το εξής που συνέβη στα Κατουνάκια: Ένας υποτακτικός αγαπούσε πολύ τον Γέροντά του, έκανε πολλή υπακοή. Κάποτε είχαν πάει στις Καρυές, ο Γέροντάς του αρρώστησε βαρειά εκεί, ήθελε να επιστρέψη στο κελλί τους. Ο υποτακτικός λοιπόν τον πήρε στους ώμους του και από το βουνό κορυφογραμμή, ώρες περπατώντας, τον έφερε στα Κατουνάκια όπου έμεναν. Αυτός ο μοναχός κατόπιν συνδέθηκε με μια συνοδεία εκεί επάνω στον Άγιο Βασίλειο, στην οποία οι πατέρες κοινωνούσαν χωρίς να νηστεύουν και ήθελε ν’ αφήση τον Γέροντά του και να πάη εκεί να μονάση. Μεγαλόσχημος ων ήθελε να φύγη από τον Γέροντά του και να πάη εκεί.
Ο Γέροντας του έλεγε:
-- Δεν θα πας.
Αυτός απαντούσε:
-- Όχι, εγώ θα πάω.
-- Παιδί μου, του ξαναέλεγε ο Γέροντας, μη πας, Πάσχα έρχεται, κάθησε εδώ να εορτάσωμε μαζί την Ανάστασιν…
-- Όχι, θα πάω, ξαναέλεγε.
Έχασε μια μέρα ο Γέροντας την υπομονή του και του λέγει: « άγγελος πονηρός να σε καταδιώξη». Την επομένη έβγαλε ένα μεγάλο σπυρί στη μύτη, άρχισε να πρήζεται. Τελικά κατέληξε εις τον πατέρα Αρτέμιον, τον πρακτικόν ιατρόν, που έκανε τον Γέροντα Ιωσήφ και εμένα καλά. Του έδειξε το σπυρί, αλλά δεν μπόρεσε να τον θεραπεύση… Σε 3-4 ημέρες το πρήξιμο μεγάλωσε, έσπασε το σπυρί και έτρεχε πύον και πήγαινε προς τον θάνατο. Του έλεγαν οι Πατέρες: « Να συνδιαλλαγής με τον Γέροντά σου δια την αγάπη του Χριστού, να πάρης την ευλογία του μαζί σου, να σε συγχωρήση.» « Όχι» έλεγε! Είχε αγριέψει σαν δαιμονισμένος! Στο τέλος όμως, όταν κόντευε να ξεψυχήση, κτυπούσε το στήθος και έλεγε τις λέξεις: « έχασα, έχασα, έχασα το παιχνίδι της σωτηρίας μου!!».



( Ε΄ μέρος )
Πάμπολλα μας έλεγε ο γέροντά μου, ο Γέρων Ιωσήφ, διότι εγνώριζε πολλούς παλαιούς μοναχούς.
Στα πατερικά είναι γραμμένο για έναν καλό υποτακτικό, ότι ο Γέροντάς του τον νουθετούσε κάθε μέρα μετά το Απόδειπνο. Του έλεγε διάφορες συμβουλές γύρω από την υπακοή και γύρω από το τι ἐπρεπε να κάνη για να σωθή. Μια μέρα εκεί που μιλούσε ο Γέροντάς του τον πήρε ο ύπνος. Τότε άρχισε ο διάβολος και ενοχλούσε τον υποτακτικόν με τους λογισμούς, και του έλεγε: « Φύγε, αφού κοιμήθηκε ο Γέροντας, τώρα τι κάθεσαι; Πήγαινε κι εσύ τώρα να ξεκουρασθής, κουράσθηκες κ.λ.π.». « Πώς να πάω, σκεπτόταν, πρέπει να πάρω την ευλογία του Γέροντος». « Μα τώρα κοιμήθηκε», ξαναέλεγε ο λογισμός. « Δεν πειράζει, θα κάνω υπομονή». Τον πολέμησε 7 φορές για να φύγη και δεν έφυγε.
Μετά από ώρες, όταν κόντευε να φθάση ο καιρός του όρθρου ξύπνησε ο Γέροντας και του λέγει:
-- Δεν έφυγες να πας να ξεκουρασθής;
-- Δεν ημπορούσα, Γέροντα, χωρίς την ευλογίαν σας.
-- Και γιατί δεν με ξύπνησες;
-- Δεν πειράζει, Γέροντα, έκανα υπακοήν, υπομονήν.
-- Καλά, τώρα ας βάλωμε τον Όρθρον και μετά πας μια και καλή και κοιμάσαι.
Όπως και έγινε. Όταν ξανά, μετά τον Όρθρο κοιμήθηκε ο Γέροντας, βλέπει ότι βρέθηκε μέσα σ’ ένα πολύ φωτεινό θάλαμο και εκεί ήτο ένας πολύ λαμπρός θρόνος και επάνω στο κάθισμα του θρόνου επτά στεφάνια με πολλή χάρι. Απορούσε ο Γέροντας και έλεγε: « Ποιός ξέρει, τίνος μεγάλου οσίου και αγίου ανδρός είναι αυτός ο θρόνος! Και τι αγώνες θα έκανε, για να κερδίση αυτά τα στεφάνια!».
Και στεκόμενος έτσι, να, και τον πλησιάζει ένας ιεροπρεπής άνθρωπος και του λέγει:
-- Τι θαυμάζεις, Γέροντα;
-- Να θαυμάζω την λαμπρότητα του θρόνου και σκέπτομαι ότι θα είναι ο Θρόνος κανενός μεγάλου αγίου.
-- Όχι, λέγει, δεν είναι κανενός μεγάλου αγίου. Είναι του υποτακτικού σου.
-- Μα δεν είναι δυνατόν αυτό, λέγει ο Γέροντας. Αυτός είναι ακόμη πολύ μικρός και δεν έχει πολύ καιρό που ήρθε και θρόνος του δόθηκε και στεφάνια πήρε;
-- Και βεβαίως, ο θρόνος του δόθηκε, από τη στιγμή που έβαλε τη μετάνοια της υποταγής και τα επτά στεφάνια τα πήρε απόψε, αντιστεκόμενος στους λογισμούς.
Τέλος πάντων ήλθε στον εαυτό του. Φωνάζει τον υποτακτικό του και του λέγει:
-- Παιδί μου, τι λογισμούς είχες χθες; Λέγει:
-- Δεν είχα τίποτε, Γέροντα, κανένα κακόν λογισμόν δεν είχα, δεν θυμάμαι.
-- Για σκέψου λίγο καλύτερα, πάρτα με τη σειρά τα πράγματα. Και στη συνέχεια, εκεί που ερευνούσε τον εαυτό του, λέγει:
-- Ναι, ναι, Γέροντα, χθες το βράδυ μετά το Απόδειπνο, που σας πήρε ο ύπνος, πολεμήθηκα επτά φορές να σας αφήσω και να πάω να ξεκουραστώ, αλλά αντιστάθηκα και όπως είδατε σας περίμενα.
-- Καλά, παιδί μου, πήγαινε. Και κατάλαβε ο Γέροντας, ότι τα επτά στεφάνια τα κέρδισε χθες το απόγευμα αντιστεκόμενος στους λογισμούς.